انجمن علمی باستانشناسی ایران پورتال رسمی انجمن علمی باستانشناسی ایران
برگردان: نیلوفر احتشامی
باستانشناسان قدیمیترین مجموعۀ ساختمانی متعلق به یونان باستان را کشف کردند که درک آنها را از دنیای باستان تغییر داد. این مجموعه شامل ۶۰ بنای ساخته شده از سنگ مرمر است که قدمت آن به ۴۶۰۰ سال پیش بازمیگردد، و برفراز یک جزیرۀ قلهمانند در منطقۀ کروس Keros و در نزدیکی سواحل دریای اژه به دست آمده است. متخصصان، کاوش در این محوطه را از چهار سال پیش آغاز کردند، اما نتایج واقعی این کاوشها طی یک سال اخیر و با تجزیه و تحلیل دقیق دادهها منتشر شد. براساس نظر کارشناسان و متخصصان، این کشف سبب دگرگونی فهم آنها از فرهنگ دورۀ مفرغ این منطقه شده، و همچنین احتمال میرود که مردمان سرزمین یونان در آن بازۀ زمانی از نظر سطح سازماندهی، تخصصگرایی و شرایط سیاسی از آنچه پیشتر تصور میشد، پیشرفتهتر بودند. هماکنون چنین استتناج میشود که یونانیان دورۀ مفرغ قدیم، حداقل ۳۵۰۰ سفر دریایی در راستای جابجایی موادخام برای ساخت این بنای پر زرق و برق انجام دادهاند، که درخشش و تلالو آن در برابر نور خورشید قابل توجه است. این سفرهای دریایی که در مجموع مسافتی در حدود ۴۵ هزار مایل (حدود ۷۳ هزار کیلومتر) را دربر میگرفت، و کشتیها بین ۷ تا ۱۰ هزار تن سنگ مرمر سفید را از یک جزیرۀ دریای اژه به جزیرهای دیگر منتقل میکردند.
بنا به گفتۀ دکتر جولیان وایت رایت Julian Whitewright، سرپرست تیم کاوشهای باستانشناسی دریایی دانشگاه ساوتَمپتن Southampton: «این حمل و نقل دریایی، یکی از بزرگترین تجارتهای دریایی در دوران پیش از تاریخ در کل دنیاست. این کشف، بیانگر اهمیت واضح تجارت دریایی در فرهنگ مردمان دورۀ مفرغ قدیم منطقۀ اژه است».
بنای کشف شده که از سنگ مرمر سفید ساخته شده، برفراز یک تپۀ کوه مانند قرار دارد که با نام داسکالیو Dhaskalio شناخته میشود، و احتمالا دارای اهمیت مذهبی بوده است. براساس دیدگاههای سنتی و اسطورهشناسی یونانی، قلۀ کوهها و مناطق مرتفع جایگاه خدایان است و جایگاه آیینی داسکالیو احتمالا برگرفته از همین دیدگاه است.
به گفتۀ پژوهشگر دیگر، دکتر آلن پیتفیلد Dr. Alan Peatfield از دانشگاه دوبلین: «این منطقه به طور بالقوه، محلی برای ردیابی ریشۀ تقدس کوهها در یونان باستان است». افزون بر این، براساس گفتۀ سرپرست این پروژه از موسسۀ مطالعات باستانشناسی مک دانلد دانشگاه کمبریج، مایکل بوید Michael Boyd، تا پیش از کشف این مجموعۀ یادمانی، هیچ بنای دیگری با این شاخصهها از این دوره، در یونان و پیرامون آن یافت نشده بود.
محوطۀ داسکالیو حدود صد سال پیش از ساخت استونهنج، نخستین هرمهای مصر، شهرهای بزرگ درۀ سند و پادشاهیهای مشهور بینالنهرین بوجود آمد. تمدن مصر، بینالنهرین، درۀ سند و اروپای غربی تقریبا به طور مستقیم به یکدیگر متصل نبودند، اما در مواردی همچون استخراج و استحصال اولیۀ فلز، تجارت، و امور فرهنگی و سیاسی دارای اشتراکاتی هستند. کاوش در محوطۀ داسکالیو این نتیجه را به دست میدهد که این منطقه – برخلاف باورهای پیشین- نقش پررنگی را در توسعۀ فرهنگی یونان باستان ایفا میکند.
منبع خبر:
