انجمن علمی باستان‌شناسی ایران پورتال رسمی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران
درخواست انجمن علمی باستان‌شناسی ایران از مدیران فرهنگی کشور در آیین نکوداشتِ چهره ماندگار و جریان‌ساز باستان‌شناسی ایران، دکتر حکمت‌اله ملاصالحی …
دکتر محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار، رییس هیأت مدیره انجمن علمی باستان‌شناسی ایران در آیین نکوداشت چهره جریان‌ساز و مرجع باستان‌شناسی ایران، استاد حکمت‌اله ملاصالحی بر ضرورت بهره‌گیری از تجربیات و دانشِ استاد تأکید کرد. به گزارش روابط عمومی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران، دکتر اسمعیلی جلودار در این برنامه، استاد حکمت ملاصالحی را اندیشمندی تأثیرگذار و برخوردار از دانش ژرف و اندیشه‌های متعالی دانست و تأکید کرد که: «بهره‌برداری از تجربیات ارزشمندِ این چهره ماندگار باستان‌شناسی ایران در ترسیم نقشه کلان فرهنگی ایرانی ـ اسلامی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که باید از سوی مدیران و متولیان میراث فرهنگی کشور مورد توجه قرار گیرد».
خلاصه‌ای از سخنرانی دکتر اسمعیلی جلودار در آیین نکوداشت مقام استاد حکمت‌اله ملاصالحی:
«شناخت ما از بزرگان و معلمان باستان‌شناسی از وجوه و دریچه‌های مختلفی شکل می‌گیرد و این شناخت، بسیار مهم و تاثیرگذار است. نخستین وجه از یک معلّمِ تأثیرگذار «کلام» اوست. کلام ملاصالحی، چنان سحرانگیز و زیباست که در همان نخستین برخود با لبخند دوست‌داشتنی او عجین شده و اعجاز خود را کرده و شما را در دام محبت او گرفتار میکند و چه صیادی بهتر از ایشان! این کلام تأثیرگذار و نافذ، مخاطبش را با خود همراه میکند و به لایه‌های مختلفی از فهم و درک جدید با نگاه فلسفی از انسان و سرگذشتش می‌برد.
در نگاه و اندیشه ملاصالحی، مرزی وجود ندارد میان انسان پیشاتاریخی با مردمانی که در عصر تاریخی می‌زیستند و نیز ایرانیان پاک‌دین اهورایی که در ادامه دل در گروه اسلام پاک به مفهوم فلسفی و عمیق آن نهادند. این اندیشه، او را در «باستان‌شناسی دین» صاحب سبکی جدا از دیگر محققان کرده و با درک درست از این پیوند تاریخی چند هزار ساله، مفاهیم آن را در روش‌شناسی فلسفه باستان‌شناسی به شما می‌آموزد.
تسلط حکمت‌اله ملاصالحی بر منابع و روزآمد بودن ایشان و نیز آموزش در مکتب بهترین استادان دانشگاه‌های زمان خود، خواه استادان برجسته ایرانی و خواه خارجی ستودنی است. معلمان او در دانشگاه تهران، از نسل اول فرهیختگانی چون استاد مهرداد بهار، استاد سیمین دانشور و استاد یوسف مجیدزاده و در ادامه استادان بزرگ باستان‌شناسی دانشگاه آتن بوده‌اند. او پس از درک محضر استادان بزرگ ایرانی با قبول رنج سفر و عبور از مرزها، یادگیریِ فلسفه باستان‌شناسی و معرفت‌شناسی این رشته را به عنوان هدفی مهم برگزید و در نهایت، به استادی برجسته در حوزه عملی و نظری و به ویژه فلسفه باستان‌شناسی تبدیل شد. غرب‌شناسی استاد و تجربه سالیان زیستش در بیرون از مرزهای ایران، باعث شد تا این بار هدف ارزشمند دیگری را در دانشگاه تهران پیگیری کند و آن، تربیت نسلی از جوانان ایرانی بود. پس بی‌درنگ، راه بازگشت را انتخاب کرد و از یونان به ایران بازگشت و در دانشگاه تهران ردای معلّمی پوشید. از اینجا محضر ایشان را مستقیم درک کردم. در دانشگاه تهران، حضور استادی که تفسیر ماده را در جام فلسفی خود نمودار می‌کرد برای دانشجویانی که بیشتر، مباحث هنری و تاریخی را در نگاه تجربه‌گرا می‌آموختند، غنیمت بود و این شیوه کلاس‌داری کمی ناشناخته و عجیب به نظر می‌رسید. اما با گذشت چند جلسه، چنان انس و الفتی میان استاد و شاگرد وقوع می‌یافت که ثمره آن رابطه عاطفی ایشان با دانشجویان و درک دانشجویان از مفاهیم ماده و معنا بود.
استاد حکمت‌اله ملاصالحی از یک سو با دین و کلام الهی در مفهوم تاریخی و فلسفی خود و از سوی دیگر با کتاب قرآن انس و الفتی ژرف داشت. او در پی شناسایی و شناساندن پیوند دینی ایرانیان در قبل و بعد از اسلام بود. آن‌چنان که در حوزه پیش از تاریخ و جهان هخامنشی تبحّر داشت، با احادیث، کلام وحی، فلسفه و هنر اسلامی نیز انس داشت. او این اشتراکات را در فهم ماده با روش فلسفی خود و درک درست معرفت‌شناسی باستان‌شناسی آموزش می‌داد. او دانشجویان خود را از غار تاریک به روشنی روز و درخشش خورشیدی آگاه می‌کرد. تربیت نسل‌های مختلفی از جوانانِ دانشجو در این حوزه شاهد این مدعاست.
او از نظر اخلاقی، بی‌نظیر و بزرگ‌منش است. سوای از تجارب فعالیت‌های میدانی در حوزه کاوش باستان‌شناسی در دشت قزوین و انتشارات او شامل کتاب، مقاله و دیگر نوشته‌ها، در محیط کاری اخلاق‌مدار بود. او چالش‌ها و ظلم‌های کوچک دنیوی را همواره با گذشت و سعه صدر می‌گذراند و همواره، رسالت تربیتی معلّم را در نظر داشت.
بخش دیگری از حضور و اثرگذاری استاد ملاصالحی در باستان‌شناسی ایران، شامل مبارزه با مسئولان فرهنگی کم‌دانش و حتی حضور در مجامع مختلف، رسانه‌های نوشتاری و دیداری برای تأثیرگذاری بر مدیران فرهنگی و مقابله با خطر ازهم‌پاشیدن میراث فرهنگی است. اگر در ابتدا در کیهان فرهنگی با استادان برجسته فلسفه یونان مناظره علمی داشت و قلم می‌زد، اکنون در برابر تهدید بزرگِ فروپاشی میراث فرهنگی کشور یک تنه ایستادگی می‌کرد. چنان‌که در روزهای آشفتگی و بدحالیِ مدیریت میراث فرهنگی کشور و در میان سکوت مطلق سایر میراثیان، با صدایی بلند در حمایت از کاخ سترگ فرهنگی ایران که نمادش در حال ویرانی بود، فریاد کشید. هرچند غم و رنج این روزگار، تأثیر خود را بر بدن زخم‌خورده او گذاشت، اما هرگز پا پس نکشید و با قبول خطرات آن، این آگاهی‌بخشی و بیداری را به ارمغان آورد که ثمره آن رسوایی نااهلان فرهنگ بود.
همراهی با بزرگان علوم انسانی همچون استاد طباطبایی و استادان فلسفه حاضر در این جلسه و تبادل اطلاعات و آگاهی‌های علمی با ایشان و حتی تدریس در گروه فلسفه دانشگاه تهران نیز ارمغان دیگری از زندگی پر پیچ و خم ایشان است. بسیار خوشحالم که حکمت‌اله ملاصالحی امروز مورد تقدیر جامعه علمی باستان‌شناسی و فلسفه قرار گرفت. هرچند پیش از این نیز نشان دکتر نگهبان را از انجمن علمی باستان‌شناسی ایران به همت استاد مهدی موسوی کوهپر و همکارانشان دریافت کردند، اما همچنان جامعه نیاز دارد تا از سرداران فرهنگی خود تجلیل کند و آنهارا بر صدر نشاند. استاد حکمت ملاصالحی، اندیشمندی تأثیرگذار و برخوردار از دانش ژرف و اندیشه‌های متعالی است که باید بر صدر نشیند. بهره‌برداری از تجربیات ارزشمندِ این چهره ماندگار باستان‌شناسی ایران در ترسیم نقشه کلان فرهنگی ایرانی ـ اسلامی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که باید از سوی مدیران و متولیان میراث فرهنگی کشور مورد توجه قرار گیرد.
.
در پایان از طرف هیأت مدیره انجمن علمی باستان‌شناسی ایران، آقایان دکتر امیرحاجلو، دکتر ده‌پهلوان، دکتر حسین‌زاده، دکتر خانی‌پور و دکتر عطایی، کمال قدردانی و سپاس را از خانه اندیشمندان علوم انسانی، استادان اندیشمند ژاله آموزگار، منوچهر صدوقی سها، مهدی اصل زعیم، محمدرضا حسینی بهشتی، اصغر دادبه، کامیار عبدی، انشاءالله رحمتی، مهرداد ملکزاده و حمیدرضا ولی‌پور دارم. همچنین قدردانِ همسر مهربانِ استاد، سرکار خانم رحیمی هستیم که با روحیه هنری و عاطفی خود راه را برای پیشرفت استاد همواره هموار کردند و خواهند کرد».
