انجمن علمی باستان‌شناسی ایران پورتال رسمی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران
نشست «نقش باستان‌شناسی در جهان امروز» از سوی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران و با همکاری معاونت پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد. این نشست، چهارشنبه شب، 28 مهر 1400، با سخنرانی استادان فرهیخته دکتر حکمت‌الله ملاصالحی، دکتر کامیار عبدی و دکتر جواد حسین‌زاده ساداتی و با دبیری علمی دکتر سعید امیرحاجلو به صورت برنامه لایو اینستاگرامی برگزار شد و با استقبال حدود یکصد نفر از دانشجویان و استادان و همکاران باستان‌شناس همراه بود.
در ابتدای این نشست، دکتر ملاصالحی، استاد پیشکسوت دانشگاه تهران، ضمن تأکید بر اینکه انسان همواره تشنه دانستن است، باستان‌شناسی را نوعی نحوه نگاه و نوعی ابزار شناخت انسان به وساطت آثار و منابع و مواد بجامانده دانست. به باور استاد ملاصالحی، مسأله گذشته و انسان تاریخی و تاریخمند، در نظام‌های دانایی پیشامدرن شناخته شده نبود و این موضوع، از رخدادهای دوره جدید شمرده می‌شود که تحولات شگرفی را در شناخت جوامع امروزی نسبت به گذشته پدید آورده است. از رهگذر این شناخت و برپایه داده‌های مشهود و بوده‌های مفقود، فرهنگ و جامعه امروزی نیز دچار تحول شده و خواهد شد. اما باید دانست که باستان‌شناسی به غایت شیشه‌ای، شکننده و آسیب‌پذیر است و به دلیل چالش‌ها و محدودیت‌ها در باستان‌شناسی، نباید انتظار داشت انسان معاصر به شناختی همه جانبه و کامل از حقیقت جوامع گذشته دست یابد.
پس از ایشان، دکتر کامیار عبدی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی به بیان توضیحاتی درباره وضعیت باستان‌شناسی در دوران پسامدرن پرداخت. به باور دکتر عبدی، دوران کنونی، دوران انتقالی باستان‌شناسی است و تغییرات فعلی در رویکردها و روش‌های باستان‌شناسی، انعکاسی از تغییرات کلی جوامع پسامدرن است. به بیان دیگر، ماهیت باستان‌شناسی از رهگذر رویکرد پسامدرن‌گرایی در حال تغییر است. بر این اساس، مسأله اینست که ساختارشکنیِ پسامدرن، چه بر سر باستان‌شناسی و باستان‌شناسان خواهد آورد؟ فناوری‌های نو از جمله ربات‌ها و هوش مصنوعی و … چه تأثیراتی در باستان‌شناسی آینده خواهند گذاشت؟ آیا ربات‌ها و هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های دیگر، جای باستان‌شناس را در محوطه، آزمایشگاه، کارگاه و پایگاه خواهد گرفت و به جای او، کاوش، توصیف و تحلیل را انجام خواهند داد؟ دکتر عبدی در پاسخ به این مسائل اشاره داشت که قطعا این فناوری‌ها، آینده باستان‌شناسی را دگرگون می‌کنند، اما جای باستان‌شناس را نخواهند گرفت. در عین حال باستان‌شناس باید با چنین فناوری‌هایی و به طور کلی با رشته‌های علوم باستان‌شناسی و شیوه‌های میان‌رشته‌ای، به یک هماهنگی و تطابق برسد و از پویایی رشته‌های دیگر بهره‌مند شود و با تحولات دنیای پسامدرن همراه گردد. وی، در پایان سخنرانی خود، ضمن انتقاد از نحوه تعامل باستان‌شناسان با عامه مردم در ادوار گذشته و امروزه، بر ارتباط عمیق‌تر میان باستان‌شناسان و عامه مردم نیز تأکید کرد.
سخنران بعدی در این نشست، دکتر جواد حسین‌زاده ساداتی، عضو هیأت مدیره انجمن علمی باستان‌شناسی ایران و هیأت علمی دانشگاه کاشان نیز بر نقش و اهمیتِ رویکرد، روش‌ها و پارادایم‌های باستان‌شناسی در سایر علوم، به ویژه علوم انسانی و اجتماعی تأکید داشت. او با بیان نمونه‌هایی از نفوذ اندیشه‌ها و پارادایم‌های باستان‌شناسی در مطالعات علوم اجتماعی به ویژه جامعه‌شناسی و معرفی منابعی مهم در این زمینه، به تبیین اهمیت و نقش باستان‌شناسی در دنیای امروز و رابطه میان علوم پرداخت.
این نشست با جمع‌بندی نظرات سه سخنران توسط دبیر علمی نشست به پایان رسید.
