انجمن علمی باستان‌شناسی ایران پورتال رسمی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران
به گزارش روابط عمومی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران و به نقل از روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، نخستین نشست تخصصی همایش میراث فرهنگی و هنری سیراف در پهنه خلیج فارس، روز یکشنبه 10 اردیبهشت 1402 در سالن گلستان هنر فرهنگستان هنر، توسط پژوهشکده هنر فرهنگستان و انجمن علمی باستان‌شناسی ایران برگزار شد.
در این نشست ابتدا شهاب پازوکی، عضو هیأت علمی و مدیر گروه تاریخ هنر پژوهشکده هنر، ضمن تبریک روز ملّی خلیج فارس و خوش‌آمد‌گویی به میهمانان، به توضیح مختصری درباره برنامه‌ها و طرح‌های گروه تاریخ هنر پرداخت. وی در ادامه بیان داشت که پهنه جغرافیایی و فرهنگی ایران در بردارنده حوزه‌های مختلف تمدّنی است که نقش مهمی در شکل‌گیری و باروری هنر ایران داشته‌اند و بسیاری از یافته‌ها و داشته‌های ما از گذشته هنر ایران، مرهون تلاش و زحمات باستان‌شناسانی است که با همّت آنها، اکنون تصویر روشن‌تری از تحولات هنر در جای‌جای این سرزمین داریم.
سپس سعید امیرحاجلو، دبیر اجرایی همایش ملّی «میراث فرهنگی و هنری سیراف در پهنه خلیج فارس» و نایب رییس انجمن علمی باستان‌شناسی ایران به ارائه گزارشی از روند برنامه‌ریزی برای برگزاری همایش و نشست‌های تخصصی آن پرداخت. به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، پیشنهاد برگزاری این همایش توسط گروه تاریخ هنر پژوهشکده هنر مطرح شد و در ادامه، با دعوت از دکتر محمداسماعیل اسمعیلی جلودار به عنوان رییس هیأت مدیره انجمن علمی باستان‌شناسی ایران و مجری طرح‌های میدانی باستان‌شناسی در بندر تاریخی سیراف، برگزاری این همایش به صورت مشترک توسط پژوهشکده هنر و انجمن علمی باستان‌شناسی ایران به تصویب رسید. امیرحاجلو افزود در مسیر برنامه‌ریزی برای برگزاری این همایش، از نهادها و دستگاه‌های اجرایی مانند موزه ملّی ایران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، شرکت نفت و گاز پارس، پایگاه میراث فرهنگی سیراف و اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان بوشهر برای همکاری در برگزاری همایش دعوت شد. نایب رئیس انجمن علمی باستان‌شناسی ایران در ادامه به معرفی اعضای شورای علمی این همایش پرداخت. وی در ادامه، ضمن اشاره به تاریخ برگزاری همایش در روزهای سه شنبه 19 دی 1402 در تهران و پنجشنبه 21 دی 1402 در سیراف، آخرین مهلت ارسال مقالات را یادآوری نمود و از حاضران و پژوهشگران دعوت کرد تا مقالات علمی ارزشمند خود را تا 31 تیر 1402 از طریق سامانه همایش در وبسایت پژوهشکده هنر ارسال نمایند.
سپس حامد وحدتی‌نسب، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، به ارائه سخنرانی با عنوان «خلیج فارس و جابجایی‌های انسانی در پیش از تاریخ» پرداخت. وی ابتدا توضیحاتی درباره فرضیه خروج از آفریقا و کریدورهای جابجایی‌های انسانی از آفریقا تا آسیا ارائه کرد و در ادامه به اهمیت خطوط ساحلی در مسیریابی، تأمین آب و غذا در ادوار پیش از تاریخ اشاره نمود. در ادامه، اهمیت خلیج فارس در مسیر مهاجرت‌ها یا جابجایی‌های انسانی را تشریح کرد و آخرین یافته‌های باستان‌شناسی مرتبط با حضور انسان پیش از تاریخی به ویژه انسان نئاندرتال را ارائه نمود.
دکتر محمدحسن طالبیان، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران سخنران بعدی بود که درباره اهمیت و ارزش‌های میراث کرانه خلیج فارس صحبت کرد. وی ابتدا گزارشی از آثار نقاط مختلف دنیا که تا سال 2021 در فهرست میراث جهانی ثبت شده‌اند، ارائه نمود. سپس سهم ایران را از میزان آثار ثبت شده در فهرست جهانی تبیین کرد و به فهرست میراث فرهنگی و تاریخی خلیج فارس اعم از بنادر، نقشه‌ها، بافت‌ها، ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی از جنگل‌های حرا تا غار نمکی قشم تا سازه‌های آبی تاریخی و بناهای یادمانی اشاره و با ارائه تصاویری به تشریح این آثار پرداخت.
سخنران سوم، دکتر کامیار عبدی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی بود که سخنرانی خود را با عنوان «نام خلیج‌فارس و باستان‌شناسان غربی» ارائه کرد. وی با ارائه مستنداتی، به دسته‌بندی آرا و نظرات باستان‌شناسان و برخی از مقامات کشورهای منطقه در یکصد سال گذشته در خصوص نام «خلیج فارس» پرداخت و سپس راهکارهایی را برای حفظ و اعتلای نام «خلیج فارس» ارائه کرد.
دکتر سید محی‌الدین جعفری نویسنده کتاب «سیراف؛ دانش مهندسی سازه‌های آبی» سخنران بعدی این نشست بود که درباره سنگ و کاربرد آن در هنر و معماری سیراف با تأکید بر منشأیابی معادن و پراکندگی جغرافیایی آنها صحبت کرد. وی با ارائه نمونه‌هایی از سنگ‌های طبیعی و خام و نیز یافته‌های باستان‌شناسی سیراف، به بحث و بررسی درباره این یافته‌های باستان‌شناسی و منشأ احتمالی تأمین سنگ آنها پرداخت.
آخرین سخنران این نشست، دکتر محمداسماعیل اسمعیلی جلودار، دبیر علمی همایش و رییس هیأت مدیره انجمن علمی باستان‌شناسی ایران بود که سخنرانی خود را با عنوان «نقش میراث فرهنگی و هنری سیراف در شناخت هویت فرهنگی ایرانیان در خلیج‌فارس» ارائه کرد. وی ضمن ارائه تعاریفی از هویت فرهنگی، به شاخص‌ها و انواع هویت اشاره کرد و در ادامه به آثار فرهنگی و هنری مکشوف در سیراف پرداخت و از کتاب‌های مورخان و جغرافی‌دانانی نام برد که از صدر اسلام تا قرون میانی آثار خود را با نام سیراف و یا درباره آن پدید آوردند.
در آخرین بخش از این نشست تخصصی، پرسش و پاسخ میان حاضران و سخنرانان نشست صورت گرفت و حاضران نیز به طرح دیدگاه‌ها، ابهامات و پرسش‌های خود پرداختند.
برای دانلود فایل صوتی سخنرانی‌های این نشست، لطفا به لینک زیر بروید:
https://honar.ac.ir/index.aspx?siteid=1&&siteid=1&&siteid=1&&siteid=8&pageid=3592
