نخستین همایش دوسالانۀ بینالمللی انجمن علمی باستانشناسی ایران، برهمکنشهای فرهنگی، پیوست و گسست به همت انجمن علمی باستانشناسی ایران، دانشگاه تربیت مدرس، گروه پژوهشی باستانکاوی تیسافرن، مؤسسۀ باستانشناسی دانشگاه تهران و پژوهشگاهها و دانشگاههای گوناگون با حضور و سخنرانی پژوهشگران ایرانی و نیرانی در دو روز در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
در این همایش پژوهشگرانی از کشورهای افغانستان، آذربایجان، چین، آلمان، ایتالیا و انگلستان دربارۀ برهمکنشهای فرهنگی جوامع از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی در فلات ایران به سخنرانی پرداختند.
در پایان این همایش نشستی تخصصی درباره آسیبدیدن میراث فرهنگی برگزار شد و سپس با خوانش بیانیۀ پایانی به کار خود پایان داد.
بیانیۀ همایش دوسالانۀ بینالمللی انجمن علمی باستانشناسی ایران، برهمکنشهای فرهنگی، پیوست و گسست
بر همگان آشکار است که پیوندهای فرهنگیِ مشترک ایران با سرزمینهای پیرامونی به سدهها بلکه هزارههای دور و دراز بازمیگردد. این پیوندهای ژرف فرهنگی و تاریخی سالیانی چند است که به دلایل گوناگون رنگ باخته است هرچند که با همۀ فراز و فرودها و ایرانستیزیها همچنان پابرجاست. سالهاست که پژوهشگران آمریکایی و اروپایی در کشورهای پیرامونی به کاوش و پژوهش باستانشناسی میپردازند که حضور آنان را شاید بتوان صرفاً بهعنوان دغدغۀ علمی این پژوهشگران قلمداد کرد. اما حضور باستانشناس ایرانی در کشورهای پیرامونی همچون افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، پاکستان، عراق، گرجستان و کشورهای دیگر، فقط خارخار علمی نیست بلکه پژوهشگر ایرانی، برای شناختِ تاریخ و فرهنگهای درپیوند با ایران، ناگزیر است در این کشورها به کاوش و پژوهش باستانشناختی بپردازد. اگر از بخشهایی از دورههای پیشازتاریخ چشمپوشی کنیم، دیده بستن بر دورههای مفرغ، آهن، دورههای تاریخی ایران بهویژه هخامنشی، اشکانی، ساسانی و بخشهایی از دورۀ اسلامی در کشورهای پیرامونی، بسیار خطاست. هخامنشیان، یک سر به خاور میساییدند و یک سر به باختر؛ از همین روی، بیگمان، یادمانهای گونهگون تاریخی آنان، در سرزمینهای پیرامونی و فراپیرامونی به یادگار مانده است؛ مگر نه این است که هر از چندگاهی، خبری میرسد از پیدا شدن سازهای یا اثری از هخامنشیان در این کشورها. کشورهای پیرامونی آکنده از آثاری از دورههای ماد، هخامنشی اشکانی، ساسانی و … همچون محوطۀ هخامنشی نادعلی در افغانستان، میشان در عراق، محوطۀ اشکانی نسا در ترکمنستان، محوطۀ مادی کرکنسداغ در ترکیه، محوطۀ هخامنشی مِتسامـُر در ارمنستان و آثار ناشناختۀ دیگر هستند که شناخت آنها، گوشههای تاریکِ تاریخِ درپیوند با ایران را نشان میدهد. انجمن علمی باستانشناسی ایران با هدف پژوهش در زمینۀ میراث مشترک بر آن شد تا همایش انجمن را در نخستین سال با عنوان برهمکنشهای فرهنگی، پیوست و گسست برگزار کند، از همینروی بر این باور است که جهت استمرار فرهنگی و پژوهش و کاوشهای باستانشناسی در زمینۀ میراث مشترک باید فعالانه در این عرصه کوشید و برای رسیدن به این مقصود ۱٫ اختصاص اعتبار ویژه مالی و همیشگی برای کاوش و پژوهشهای باستانشناسی در کشورهای پیرامونی توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی؛ ۲٫ سوق دادن دانشجویان تحصیلات تکمیلی به پژوهش دربارۀ میراث مشترک؛ ۳٫ دعوت از باستانشناسان و دانشجویان باستانشناسی کشورهای همسایه برای کاوشهای باستانشناسی در ایران بایسته است.
انجمن علمی باستانشناسی ایران
۱۴ آذرماه ۱۳۹۸