انجمن علمی باستانشناسی ایران پورتال رسمی انجمن علمی باستانشناسی ایران
رییس پژوهشکده باستان شناسی یکی از مهمترین اقدامات فیروز باقرزاده را تدوین ساختار و تشکیلات جدیدی دانست که موجب تحول بنیادی در حوزه مطالعات باستان شناسی شد و تصریح کرد : اغلب افراد، دوران مسئولیت باقرزاده را دوران طلایی باستان شناسی ایران می دانند، به طوریکه انضباط کاری و اعتماد به همکاران از مهمترین موضوعات دوران مسئولیت وی بود.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، روح الله شیرازی رئیس پژوهشکده باستان شناسی در خصوص فیروز باقرزاده و خدمات وی در حوزه باستان شناسی، گفت: تکریم و صحبت درباره کسی که برای نخستین بار رویکردهای نوین و علمی را در باستان شناسی ایران مرسوم کرد، کاری سخت و دشوار است.
وی با اشاره به اینکه باقرزاده نخستین رئیس کمیته میراث جهانی یونسکو بوده است، افزود: یکی از مهمترین کارهای باقرزاده، تدوین ساختار و تشکیلات جدیدی بود که موجب تحول بنیادی در حوزه مطالعات باستان شناسی شد.
روح االه شیرازی
این باستان شناس تصریح کرد : از دیگر اقدامات باقر زاده طرح تشکیل مرکز باستانشناسی ایران به منظور قانون مند کردن، ضابطه مند کردن و ساماندهی کاوش ها و پژوهش های باستان شناسی ایران بود.
شیرازی ادامه داد: اغلب افراد، دوران مسئولیت باقرزاده را دوران طلایی باستان شناسی ایران می دانند، به طوریکه انضباط کاری و اعتماد به همکاران از مهمترین موضوعات دوران مسئولیت ایشان بود.
شیرازی احیای تلاش های باستان شناسی که در دوران قبل ازباقرزاده رها شده بودرا نیز از جمله فعالیت های وی عنوان کرد.
رییس پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری خاطر نشان کرد: تهیه ابزار کار و وسایل پیشرفته و مورد نیاز جهت کاوش ها و بررسی های باستان شناسی چون دوربین های عکاسی، نقشه برداری و ایجاد و تاسیس لابراتوارهای تخصصی به کمک علوم میان رشته ای که می توانستند برخی از مسائل و مشکلات باستان شناسی و امور مربوط به حفاظت و مرمت را مرتفع کنند از دیگر اقدامات باقرزاده بوده است.
به گفته وی،چابک سازی برنامه ها از مهمترین کارهایی بود که ایشان در طول فعالیت خود انجام دادند که موجب کاهش هزینه های زمانی و کاری باستان شناسی می شد.
شیرازی، لغو قانون تقسیم اموال و اشیای فرهنگی در هیات های مشترک ایرانی و خارجی که تا پیش از این مرسوم بود و مهمتر از همه حضور در مجامع علمی و بین المللی را از مهمترین ویژگی های دوران خدمت باقرزاده اعلام کرد.
نوکنده رئیس موزه ملی ایران نیز در این مراسم گفت: به واسطه حضور باقرزاده در موزه ملی ایران و خدمات شایسته وی، رسالت خود می دانم، تا از ایشان سخن بگویم.
رییس موزه ملی ایران افزود: باقرزاده در طول مسئولیت خود ضمن ایجاد بسترهای پژوهش برای پژوهشگران داخلی و بین المللی، برگزاری کنکره های باستانشناسی، انتشار نتایج پژوهش ها را از مهمترین دغدغه های خود می دانست و نسبت به این موضوع پافشاری می کرد.
جبرئیل نوکنده
دیگر سخنران این مراسم عبدالرسول وطن دوست پیشکسوت حوزه میراث فرهنگی نیز با اشاره به این موضوع که ثبت سه اثر جهانی ایران در یونسکو برای اولین بار با حمایت های باقرزاده انجام گرفته است، اظهار داشت: اوموضوع مرمت علمی در کشور را برای اولین بار راه اندازی کرد.
وی افزود: وارد کردن دانش های جانبی در حوزه باستان شناسی در ایران از دیگر فعالیت های باقر زاده بوده است.
عبدالرسول وطن دوست
در ادامه سید احمدمحیط طباطبایی رییس ایکوم ایران در بیان فعالیت های ارزنده باقرزاده گفت: با توجه به سابقه طولانی و پژوهشی باقرزاده، جامعیت خاصی نسبت به موضوع باستان شناسی پیدا شد به طوریکه از وی در ابتدا به عنوان یک شخصیت اخلاقی و فرهنگی یاد می شود.
او افزود: علم را همه دارند، اما وقتی با خصلت های اخلاقی جمع می شود شخصیتی چون باقرزاده شکل می گیرد که به عنوان یک الگو از آن یاد می شود.
در ادامه این مراسم پیشکسوتان حوزه میراث فرهنگی و جمعی از همکاران باقرزاده خاطراتی را از دوران خدمت وی برای حاضران در مراسم بازگو کردند و از فر فیروز نیز رونمایی شد.
احمد محیط طباطبایی
فیروز باقرزاده نهم خرداد ۱۳۰۹ در تهران از خانواده‌ای آذربایجانی زاده شد. در سال ۱۳۴۴ در رشتۀ ادبیات و زبان انگلیسی دانش‌آموخته شد و در سال ۱۳۳۵ در اداره کل هنرهای زیبای کشور استخدام شد. سپس در سال ۱۹۵۹ میلادی با استفاده از راتبۀ تحصیلی فولبرایت به آمریکا رفت و در دانشگاه ایلینوی در رشتۀ تاریخ هنر جهان کارشناسی ارشد خود را دریافت کرد.
باقرزاده سپس در پاریس به تحصیل در رشتۀ باستانشناسی و تاریخ هنر ایران در مقطع دکتری پرداخت و پس از بازگشت به ایران، مرکز باستانشناسی ایران را در ۱۹ آذرماه ۱۳۵۱ پایه گذاشت.
سابقه دیرینه و عملکرد او گواه آن است که فیروز باقرزاده بر معنا و مفهوم حفاظت و صیانت از میراث ایرانی، شکل عملی بخشیده و فعالیت های باستانشناسی را در سرلوحه کارش قرار داده است.
در ادامه کاظم طباطبایی به قرائت پیام رفعت باقرزاده همسر دکتر باقرزاده پرداخت: به همۀ شما عزیران گرامی که از دور و نزدیک، دستی، قلمی، نظری، تصویری و یا خاطره‌ای برای قوام و درستی هر چه بهتر و کامل‌تر این جشن‌نامه در اختیار داشته‌اید و برای همکار دوست یک یا چندروزه –فیروز باقرزاده- هدیه نموده‌اید سپاس‌گزارم. گرچه می‌دانم و رجای واثق دارم که خاص پاکی تصمیم و صافی نیت شما گرامیان به قدر و در حد راستین و به قولی دلی است که تنها دل می‌تواند دل پاسخ‌گوی آن باشد. از جانب فیروز، دختران و نوه‌هایم باز هم سپاسگزار و ممنون همۀ شما هستم و از اینکه قصور ما را که به‌دلیل وضع نه‌چندان مطلوب مزاج نتوانستیم در جمع آمفی‌تئاتری شما عزیزان حضور یابیم و از نزدیک سپاسگزارتان باشیم پوزش می‌خواهم.
شاهین آریامنش نیز درباره فیروز باقرزاده چنین گفت: هنگام آغاز دانش‌اندوزی در رشتۀ باستانشناسی گهگاه نام دکتر فیروز باقرزاده را می‌شنیدم که در دوره‌ای باستانشناسی ایران را دگرگون کرده است چنانکه آن دوره به دورۀ زرین باستانشناسی ایران پرآوازه شده است. اما آشنایی بیشتر با استاد دکتر باقرزاده مرهون یادداشت‌ها و گفته‌های استاد میرعابدین کابلی و استاد اسماعیل یغمایی است که در این دورۀ زرین باستانشناسی ایران با دکتر باقرزاده همکاری کرده بودند.
وی افزود: فیروز باقرزاده نهم خرداد ۱۳۰۹ در تهران از خانواده‌ای آذربایجانی زاده شد. به گفتۀ استاد میرعابدین کابلی، باقرزاده از نوادگان دختری باقرخان سالار ملی است. در سال ۱۳۴۴ در رشتۀ ادبیات و زبان انگلیسی دانش‌آموخته شد و در سال ۱۳۳۵ در اداره کل هنرهای زیبای کشور استخدام شد. سپس در سال ۱۹۵۹ میلادی با استفاده از راتبۀ تحصیلی فولبرایت به آمریکا رفت و در دانشگاه ایلینوی در رشتۀ تاریخ هنر جهان کارشناسی ارشد خود را دریافت کرد. باقرزاده سپس در پاریس به تحصیل در رشتۀ باستانشناسی و تاریخ هنر ایران در مقطع دکتری پرداخت و پس از بازگشت به ایران، مرکز باستانشناسی ایران را در ۱۹ آذرماه ۱۳۵۱ پایه گذاشت.
او گفت: چهره‌های چندی دورۀ مدیریت دکتر باقرزاده را در مرکز باستانشناسی ایران بررسی کرده‌اند و به فعالیت‌های ارزندۀ او پرداخته‌اند. اگرچه بیشینۀ کارهایی که دکتر باقرزاده هنگام ریاست بر مرکز باستانشناسی ایران انجام داده، ارزشمند است، چند مورد از کارهای او بسیار مهم جلوه می‌کند که نشان از میهن‌دوستی‌اش دارد. پایه‌گذاری مرکز باستانشناسی ایران، جلوگیری از خروج آثار باستانی از ایران، برگزاری بسامان همایش‌های باستانشناسی ایران و نیز تلاش برای ثبت میراث ایرانی در یونسکو از کارهای ارزندۀ او است.
شاهین آریامنش
آریامنش در پایان چنین گفت: آری فعالیت‌های ارزندۀ فرهنگی دکتر فیروز باقرزاده همگی از برای ایران و ایرانیان بوده و هست. ایرانی که دل و دین به آن سپرده‌ایم و بی‌کرانه دوستش می‌داریم در کارهای باقرزاده رنگ و بویی برتر و برکشیده‌تر داشته و دارد و او از برای ایرانیان و اعتلای ایرانِ مألوف رنج دوران برده و خون دل‌ها خورده است بنابراین پر تپش باد آن دلی که خون به رگ‌های باستانشناسی ایران دارد. اگرچه پس از پیروزی انقلاب، باقرزاده دیگر سِمتی در دستگاه باستانشناسی ایران نداشت اما بر آن بود تا همواره رسالت میهنی خود را به جا آورد چنانکه در تلاش بود تا سه اثر بِشکوه ایران یعنی میدان نقش‌جهان اصفهان، معبد چغازنبیل و تخت‌جمشید را در فهرست جهانی یونسکو ثبت کند بنابراین همراه با شهریار عدل و باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی بر آن شد تا به نشست یونسکو در مصر برود، اما نامه‌ای به قلم شماری از همکارانش که جز خوبی برای آنان کاری نکرده بود، خطاب به حسن حبیبی وزیر فرهنگ و آموزش عالی وقت نوشته شد که هدف این افراد فراری دادن باقرزاده از ایران است بنابراین در آن خواسته بودند تا جلوی خروج باقرزاده از ایران گرفته شود تا پیشینۀ وی بررسی و به دادگاه فرستاده شود. این نامه باعث شد که آنان نتوانند به نشست یونسکو بروند، بااین‌حال، سپس‌تر هم شهریار عدل به مصر رفت و آثار ایرانی را در یونسکو ثبت کرد و هم فیروزباقرزاده برای همیشه از ایران رفت و فعالیت‌های فرهنگی خود را در آن سوی جهان ادامه داد. اگرچه دکتر باقرزاده سال‌هاست از ایران دور است، یاد این بامِ فیروزه‌ای تاریخ در تار و پود او تنیده شده است چنانکه با شرکت در همایش‌های ایران‌شناسی در کشورهای گوناگون پژوهش‌های ایران‌شناسی را پی می‌گیرد و از ایران و برای ایرانِ مألوف می‌گوید و می‌نویسد. ایرانِ فیروز زنده است، زنده‌باد ایرانِ فیروز.
دکتر محمدرضا ریاضی، دکتر آرمان شیشه گر، دکتر میرعابدین کابلی و دکتر فرامرز نجد سمیعی از دیگر سخنرانان این مراسم بودند. در پایان این نکواشت از کتاب فر فیروز جشن‌نامۀ دکتر فیروز باقرزاده رونمایی شد که شامل مقاله‌هایی به فارسی و انگلیسی به قلم سیداحمد محیط طباطبایی، سیدمحمد بهشتی، شاهین آریامنش، شیلا بلر، فرامرز نجد سمیعی، جعفر مهرکیان، میرعابدین کابلی، رابرت هیلن‌براند، سجاد علیبیگی و عبدالجبار سلیمیان، سیدمنصور سیدسجادی، پِدِر مورتنسن، مهدی رهبر، راجر متیو، عباس مترجم، جان آلدن، برونو جنیتو، رمی بوشارلا، پیر فرانچسکو کالیری، فرشید ایروانی قدیم، حامد طهماسبی‌زاوه، مریم دارا، یعقوب محمدیفر، امیر خانمرادی، مصطفی اختصاصی، اعظم شهیدی، حامد مولایی کردشولی، اکبر عزیزی، علی هژبری، محسن سعادتی، یونس یوسفوند، فرشاد میری، محمد فلاح کیاپی، آرمان شیشه‌گر، سمیه پودات، محمدرضا ریاضی، شبنم نعیمی، بهروز خان‌محمدی، علی صدرائی، مارک ژان اولبریخت، علی نوراللهی، آرش لشکری، وندی متیو، حسن مرادی، فهیمه عرب نصرآبادی، عمادالدین شیخ‌الحکمایی و جودیت تومالسکی است.
محمدرضا ریاضی
میرعابدین کابلی
آرمان شیشه گر
ناصر تکمیل همایون
فرامرز نجد سمیعی
رونمایی از فر فیروز
رونمایی از فر فیروز
