نامه انجمن به اداره میراث فرهنگی استان کرمانشاه در جلوگیری از ساخت‌وساز در محدوده تپه هشت هزار ساله چغاگاوانه اسلام‌آباد غرب

به گزارش روابط عمومی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران در پی درخواست و ارسال نامه جمعی از دوستداران میراث فرهنگی شهرستان اسلام آباد غرب و برخی از استادان دانشگاه‌های کشور به انجمن علمی باستان‌شناسی ایران مبنی بر ساخت و ساز در عرصه تپه هشت هزار ساله چغاگاوانه، انجمن علمی طی نامه‌ای به صورت رسمی از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه خواستار برخورد و جلوگیری از تخریب این تپه ارزشمند تاریخی شد. همچنین رونوشت این نامه به قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور و مدیر کل حفظ و احیاء بناها و محوطه‌های تاریخی وزارت میراث جهت اقدام فوری ارسال شد.

ناگفته نماند پیش از این نیز ساخت پل و تقاطع غیرهمسطح در عرصه و حریم این تپه تاریخی، نگرانی دوستداران میراث فرهنگی و انجمن را به همراه داشت و منجر به واکنش انجمن شد. این انجمن امید دارد مسئولان و مقامات محلی در حفاظت از این اثر شاخص ایرانی و جهانی همکاری لازم را داشته باشند. متن نامه به شرح زیر است؛

جناب آقای دکتر محمدرضا سهیلی

مدیر کل محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه

با سلام و احترام

همان‌گونه که آگاهی دارند، تپه هشت هزار ساله چغاگاوانه (چیاگاوانه) در اسلام‌آباد غرب با بیش از 25 متر لایه و نهشته‌های تاریخی در میان تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی غرب کشور، محوطه­ای ارزشمند است که توالی استقرار انسان در آن از عصر نوسنگی تا دوران اسلامی به صورت یکجا شناسایی شده است. این تپه­ مهم به گواهی شواهد باستان‌شناسی حاصل از کاوش‌ها و به اذعان باستان‌شناسان نامدار، یکی از مهم‌ترین تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی غرب کشور از حیث توالی استقرار و دارا بودن آثاری از ادوار مختلف تاریخی در ایران است. کشف بیش از هشتاد لوح گلی با خط و نوشتار میخی متعلّق به هزاره دوم پیش از میلاد (حدود چهار هزار سال قبل)، تنها یکی از ده‌ها نمونه شواهد باستان‌شناختی ارزشمند در این محوطه است که حکایت از سکونت جامعه‌ای متمدّن در آن دارد.

با این توصیف، تعرض‌های سالیان گذشته به این محوطه تاریخی از سوی عدّه‌ای ناآگاه و برخی مغرضان، نگرانی دوست‌داران میراث فرهنگی کشور را در پی داشته و در مقاطعی، واکنش‌هایی به اقدامات مخرّب در این محوطه تاریخی را به همراه داشته است. هنوز خاطره هجوم دستگاه‌ها و ماشین‌آلات سنگین حفاری و عمرانی و تهدید عرصه و حریم محوطه در سال 1398 به بهانه احداث پل از ذهن دوست‌داران میراث فرهنگی کشور پاک نشده که خبر تعرض دوباره به محوطه و ساخت و ساز مسکونی در عرصه آن منتشر شده و بررسی‌های میدانی نیز حکایت از تخریب بخشی از لایه‌های تاریخی محوطه به بهانه ساخت بنای مسکونیِ شخصی دارد. تخریب اخیر، موجب واکنش و درخواست حفاظت محوطه از سوی جامعه دوستداران میراث فرهنگی منطقه و کشور از انجمن علمی باستان­شناسی و سایر دستگاه­های متولی و اجرایی کشور شده است.

این اتفاق، دلسوزان میراث فرهنگی، جامعه دانشگاهیان و باستان‌شناسی ایران را به شدّت متأثر کرده است. لذا انجمن علمی باستان‌شناسی ایران به نمایندگی از جامعه علمی باستان‌شناسی کشور، نگرانِ سرنوشت این محوطه مهم تاریخی بوده و «چشم‌انتظارِ پاسخی روشن درباره دلایل انفعال، عدمِ نظارت بر این محوطه ثبتی کشور و سایر دلایلِ تخریب مداوم محوطه است». انجمن علمی باستان‌شناسی ایران امیدوار است با ورود حضرتعالی به این موضوع و تشدید نظارت بر محوطه‌های تاریخی، از تخریب گسترده محوطه‌ها و آثار تاریخی جلوگیری شود و این آثار که ریشه در فرهنگ، تمدّن، تاریخ و هویت نه تنها مردم منطقه بلکه تمام ایرانیان و جوامع انسانی را دارد، به نحوی شایسته حفظ شده و در اختیار نسل‌های آینده قرار گیرد.

با سپاس و آرزوی توفیق

دکتر محمداسماعیل اسمعیلی جلودار

رییس هیأت مدیره انجمن علمی باستان‌شناسی ایران