رئیس انجمن علمی باستانشناسی ایران در مراسم آغازین همایش بینالمللی باستانشناسان جوان گفت: باستانشناسی ایران از دو بال بهرهمند است؛ بال دانشگاه و بال سازمان میراث فرهنگی. اصولاً این رشته ترکیبی از این دو نهاد مقدس است. تاریخِ باستانشناسی ایران شهادت میدهد که هر گاه دانشگاهها و سازمان میراث فرهنگی با هم به تعاملی منطقی و سازندهای رسیدند، باستانشناسی ایران پیشرفت کرد. تعامل سازنده و منطقی این دو دستگاه اوراق زرین فرهنگ و تمدن ایران را غنیتر خواهد کرد و هر چقدر این دو دستگاه بخواهند از هم فاصله داشته باشند به باستانشناسی و فرهنگ و تمدن این کشور آسب وارد خواهد آمد.
وی افزود: آن چه که در طی 8 سال گذشته بر سر باستانشناسی این کشور گذشت که دکتر نجفی از آن به ویرانه تعبیر میکنند، درسی است برای ما تا حرکتهای آیندۀ در باستانشناسی را منطقیتر، عالمانهتر و هوشمندانهتر پیجویی کنیم تا در آینده اخلاف دکتر نجفی چنین تعبیری را از سازمان میراث فرهنگی نداشته باشند.
او تصریح کرد: برای این که بتوانیم به تعاملی منطقی برسیم حق مطلب آن است که خود را بررسی کنیم. دانشگاهها و سازمان میراث فرهنگی وضعیت خودشان را نقد کنند و ببینند کجایند و به کجا میروند. به عنوان عضو کوچک باستانشناسی کشور که الفبای باستانشناسی را از همین مکان مقدس یاد گرفتهام، صادقانه و بیپرده بگویم که باستانشناسی ایران فاصلۀ عمیقی با باستانشناسیای که در جهان آموزش داده میشود، دارد که همگان مقصر این شکاف و فاصله هستیم.
استادیار دانشگاه تریت مدرس افزود: ما در بسیاری از حوزهها عقب هستیم. گرایشهایی که امروزه در دانشگاه تدریس میشود بسیار از نیازهای باستانشناسی کشور متفاوت و عقب افتادهتر است، کشوری که بهشت باستانشناسانش میخوانند. ما نتوانستیم همگام و همراه با دانش روز باستانشناسی پیش برویم. دانشگاههای کشور هنوز دروسی را تدریس میکنند که سرفصلهای آن 50 سال پیش تصویب شده که این فاجعه است. دانشجویهای کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاههای کشور به دلیل عدم تعامل دانشگاهها و میراث فرهنگی مجبور شدهاند به جای به خدمت گرفتن علوم میانرشتهای به مطالعات نظری روی آورند؛ چرا که داده در اختیار ندارند.
رییس انجمن علمی باستانشناسی ایران خطاب به دکتر رهبر رییس دانشگاه تهران گفت: خواهش من این است که از گروههای باستانشناسی بخواهید تا در بازنگری سرفصل دروس باستانشناسی در دانشگاه که انجمن علمی باستانشناسی ایران متولی آن شده است همکاری کنند.
او گفت: بر فعالیتهای سازمان میراث فرهنگی و باستاشناسی نگاهی امنیتی حاکم بود. کارهای بزرگان و شخصیتهای علمی جهانی امنیتی دیده میشد. مشکلات بسیار عدیدهای در همکاری هیئتهای ایرانی و خارجی وجود داشت و همچنان ادامه دارد. بزرگان پیشکسوتی چون پروفسور هول، استاین و متیوس که در این جلسه حضور دارند سفیران فرهنگیِ فرهنگ و تمدن این سرزمین هستند. اگر درهای باستانشناسی ایران را به روی متخصصان باستانشناسی جهان ببندیم هم گروههای باستانشناسی و هم مراکز ایرانشناسی که زمانی نگین مطالعات خاورشناسی در جهان بودند، زیان خواهند دید. مراکز ایرانشناسی امروز به مراکز عربشناسی تبدیل شده است.
دکتر موسوی خطاب به دکتر نجفی رییس سازمان میراث فرهنگی گفت: شما باید به باستانشناسان، این خادمان بیمدعای این سرزمین کمک کنید تا دوباره مراکز ایرانشناسی احیا شود. اگر خلیج فارس متاسفانه در دروس دانشگاهی دانشگاههای مختلف به نامی جعلی خوانده میشود علت آن است که مطالعات پژوهشگران خارجی در ایران به حداقل رسیده است. علاقهمندان به حوزۀ تمدنی ایران امکان فعالیت مشترک ندارند. امروز ایران فرهنکی به شدت به باستانشناسان ما نیاز دارد. خلا حضور ما را باستانشناسان دیگر پر میکنند. باید فضایی فراهم شود تا از حضور باستانشناسان ایرانی در خارج کشور حمایت شود.
موسوی کوهپر ادامه داد: چهار سال پیش رئیس یکی از بخشهای باستانشناسی قزاقستان در ایمیلی به من اعلام کرد که یک سایت هخامنشی در این کشور به دست آمده است و از من خواست که یک هیات باستان شناسی را برای کاوش به آن منطقه بفرستم. این قضیه را با دانشگاه در میان گذاشتم، اما متاسفانه اعلام شد به دلیل نداشتن بودجه و امکانات نمیتوانیم چنین کاری را انجام دهیم. او تاکید کرد: حوزه فرهنگی ایران نیازمند حضور ایرانیهاست و میتوانیم دانشجویان خود را به کشورهای پیرامونی گسیل کنیم تا کتاب فرهنگ ما مطالعه شود.
او در زمینه وضعیت موزه های کشور گفت: متاسفانه موزههای ایران به گورستان اشیا تبدیل شدهاند. دانشجویان برای حضور و پژوهش در موزهها با مشکل مواجه هستند. دیروز از پایاننامهای در گروه باستانشناسی دانشگاه تربیت مدرس دفاع شد که سکههای مورد نیاز برای آنالیز را موزۀ ملی ایران به دانشجو نداد. جای تاسف است که من باید از مجموعهدار خصوصی تقضا کنم تا سکههایشان را در اختیار من بگذارند. مجموعهدار خصوصی به من اعتماد میکند اما موزه به من و به دانشجویان اعتماد نمیکند. موزهها تنها مکانی هستند که پس از پایان حفاریهای باستانشناسی آثار به دست آمده در آنها نگهداری میشود. بنابراین با انتقال آثار به موزهها زمان آغاز کارهای پژوهشی است، در حالی که ما آثار تاریخیمان را از یک قبرستان درمیآوریم و در قبرستان دیگری چال میکنیم.
این باستانشناس ادامه داد: دانشجویان ما مجبورند به جای پرداختن به امور باستان شناسی و به خدمت گرفتن علوم میانرشتهای، به مسائل نظری روی بیاورند؛ چون هیچ هماهنگی میان دانشگاهها و سازمان برای حضور و استفادۀ آنها از مواد و مصالح در اختیار این سازمان وجود ندارد. ما مشکل اطلاعات و دادههای فرهنگی داریم. موضوعات در حوزههای پژوهشی تکراری و نظری شدهاند. در واقع هیچ موضوعی برای ارائه مقاله و معرفی آثار و یافتههای جدید از کاوشهای باستانشناسی نداریم.
رئیس انجمن علمی باستانشناسی ایران یکی از مهمترین دغدغههای امروز سازمان میراث فرهنگی را اقدامی که کشور آذربایجان در زمینه تهیه پرونده «بازی سنتی چوگان» انجام داده است دانست و افزود: این کشور نخست «فرش آذربایجان»، سپس «موسیقی عاشیقی» پس از آن «تار» را به دلیل کوتاهی مقامات مسئول وقت به نام خود ثبت کرد و امروز نیز دست روی «چوگان» ایرانی گذاشته است. ایران باید در این زمینه یک عکسالعمل مناسب و در خور شان هویت کشور نشان دهد. ما به فدراسیون چوگان قول دادهایم یک کمپین برای حمایت از چوگان ایجاد کنیم و انجمن علمی باستانشناسی در حال تهیه دادههای مربوط به بازی چوگان است تا آنها را در اختیار فدراسیون چوگان قرار دهد.
او خطاب به نجفی گفت: دفتر منطقهای میراث معنوی در آسیا و اقیانوسیه که با خون دل راهاندازی شده بود پس از گذشت دو سال و نیم از راهاندازیاش هنوز هیچ کار مثبتی در زمینه میراث معنوی انجام نداده است. قرار بود این دفتر به همۀ میراثهای فرهنگی و معنوی در آسیای غربی و میانه کمک کند، اما نه تنها این کار انجام نشد، بلکه اکنون داشتههای ما در حال فروخته شدن هستند. لطفا از مسئولان دفتر در زمینه اقداماتشان توضیح بخواهید. مطمئن باشید دانشگاهیان پشت شما هستند.
او در ادامه خطاب به نجفی اظهار کرد: همتایان شما در دولت پس از مستقر شدن در دفاترشان یکی از نخستین اقداماتشان را به برگزاری جلساتی با انجمنهای علمی مرتبط با حوزه تخصصی اختصاص دادهاند و از آنها کمک و راهنمایی خواستند. هرچند مسئولان گذشته این سازمان خود را ذوالفنون میدانستند و نیاز به کسی نداشتند؛ به همین دلیل اکنون این زمین سوخته به شما تحویل داده شد، اما بدانید که باستانشناسی ستون فقرات سازمان میراث فرهنگی است. به این حوزه کمک کنید. انجمن علمی باستانشناسی ایران در نخستین روزی که شما به ریاست سازمان منصوب شدید به شما تبریک گفت و درخواست کرد که 5 نفر از اعضای هیئت مدیرۀ انجمن با شما دیدار کنند تا معضلات باستانشناسی ایران را به شما بگویند. اما پیگیریهای روزانۀ انجمن تا امروز کارگر نیفتاد. دیروز از سازمان میراث فرهنگی تماسی گرفته شد و گفته شد که آقای تابش شما را میپذیرند. آیا دکتر نجفی زمان برای انجمن شعرا دارند، اما برای انجمن علمی باستانشناسی ایران وقتی ندارد؟ ما هیچ انتظاری از شما نداریم فقط میخواهیم توانایی ما در خدمت شما باشد.
دکتر موسوی با خواندن بیتی از غزلیات خواجه حافظ «درویش را نباشد برگ سرای سلطان/ ماییم و کهنه دلقی کآتش در آن توان زد» سخنرانی خود را به پایان برد.
برای اطلاع از بازتاب سخنرانی دکتر موسوی در خبرگزاری ها به لینک های زیر مراجعه فرمائید.
http://www.chn.ir/NSite/